Φθινοπωρινό Καλλιτεχνικό Εργαστήρι 16/10 - 14/11/2015
Εισαγωγή
Το εργαστήριό μας θα δουλέψει πάνω στην «αποκωδικοποίηση» της νυχτερινής φωτογραφίας, ενός φωτογραφικού είδους του οποίου το εύρος και οι εκφραστικές δυνατότητες είναι σχεδόν απεριόριστες. Κι αυτό γιατί πρόκειται για μια φωτογραφία που έχει κατεξοχήν σχέση με το χρόνο, και στην οποία το φως γίνεται το απόλυτο δημιουργικό εργαλείο. Η φωτογραφία της νύχτας είναι μια εγγενώς αφαιρετική διαδικασία που αναδεικνύει το απροσδόκητο, το μυστηριώδες, και απαιτεί από το φωτογράφο μια διαφορετική προσέγγιση και ένα διαφορετικό τρόπο σκέψης.
Η νύχτα για τον άνθρωπο, υπήρξε ανέκαθεν πεδίο ορατών και αόρατων συγκρούσεων, πρόξενος φόβου και δέους , και πηγή κάθε κακού ενώ συγχρόνως του ασκούσε μια ακαταμάχητη έλξη και γοητεία. Η νυχτερινή φωτογραφία συνδέθηκε εξαρχής με τους δύο αυτούς αντίθετους πόλους: από τη μια φωτογράφοι όπως ο Jacob Riis στα τέλη του 19ου αιώνα χρησιμοποιούν τη φωτογραφία της νύχτας ως μέσο για να καταγγείλουν την κοινωνική ανισότητα, διεκδικώντας δικαιοσύνη και ίσες ευκαιρίες για την εξαθλιωμένη πλειοψηφία των κατώτερων κοινωνικών τάξεων. Από την άλλη, περίπου την ίδια χρονική περίοδο, φωτογράφοι όπως ο Edward Steichen και ο Alfred Stieglitz προσεγγίζουν τη νύχτα περισσότερο ως μέσο εκπλήρωσης ενός προσωπικού καλλιτεχνικού οράματος.
Σε μια Αθήνα η οποία τα τελευταία κρίσιμα χρόνια έχει υπάρξει επανειλημμένα πεδίο συγκρούσεων, συχνά κατά τις βραδυνές ώρες, σε μια πόλη όπου η ηρεμία της νύχτας απο-καλύπτει τα σημάδια της φθοράς και της βίας αλλά συγχρόνως και την αρμονία της συνύπαρξης του παλιού με το νέο, το διαφορετικό, ο σημερινός φωτογράφος βρίσκεται αντιμέτωπος με πολλά ερωτήματα και με ποικίλα ερεθίσματα στα οποία καλείται να ανταποκριθεί. Στόχος του εργαστηρίου είναι να ανακαλύψει ο κάθε συμμετέχων τους δικούς του προσωπικούς κώδικες επικοινωνίας με τον κόσμο μέσα από τη φωτογραφία της νύχτας σήμερα, και αντίστοιχα να αναπτύξει τον τρόπο να ελέγχει και να μεγιστοποιεί το επιθυμητό αποτέλεσμα στο έργο του.
Μεθοδολογία
Το πρώτο μέρος θα διεξαχθεί σε δύο συναντήσεις και θα περιλαμβάνει (ενδεικτικά) μία εισαγωγή στην ιστορία της νυχτερινής φωτογραφίας καθώς και μια ανάλυση-συζήτηση σχετικά με τη θέση του σκότους στην ιστορία της τέχνης, της φιλοσοφίας, και της θρησκείας. Εν συνεχεία, θα παρουσιαστούν έργα φωτογράφων που ασχολήθηκαν με το είδος αυτό και θα συζητηθούν τόσο το θεωρητικό της πλαίσιο όσο και τα σχετικά πρακτικά και μεθοδολογικά ζητήματα. Θεωρώντας τη νυχτερινή φωτογραφία ως εκφραστικό μέσο αλλά και ως εργαλείο κοινωνικής καταγραφής, θα συζητήσουμε σχετικά με τις ιδιαιτερότητες του νυχτερινού τοπίου και της νυχτερινής φωτογράφισης. Κάποια από τα ερωτήματα που θα μας απασχολήσουν είναι: Πώς μπορούμε να δούμε και να αποτυπώσουμε μια διαφορετική εικόνα του πραγματικού, του καθημερινού; Με ποιό τρόπο μπορούμε να απεγκλωβιστούμε από τα οπτικά στερεότυπα της αισθητικής; Πώς είναι δυνατόν να εκφράσουμε μια συναισθηματική κατάσταση, μια ιδέα, μια υποκειμενική αντίληψη των πραγμάτων φωτογραφίζοντας ένα ουδέτερο, καθημερινό, αστικό τοπίο τη νύχτα;
Το δεύτερο μέρος επικεντρώνεται στο πρακτικό μέρος το οποίο θα είναι η παραγωγή έργου από τους συμμετέχοντες και θα καλύψει τις επόμενες δύο συναντήσεις. Οι συμμετέχοντες θα κληθούν να προτείνουν θεματικές ενότητες που τους ενδιαφέρουν και εν συνεχεία να προχωρήσουν στην υλοποίηση των ιδεών τους, είτε μεμονωμένα είτε σε ομάδες.
Κατά τη διάρκεια του τρίτου μέρους, δηλαδή των τελευταίων δύο συναντήσεων, θα γίνει παρουσίαση των εργασιών των συμμετεχόντων και συζήτηση-ανάλυση του υλικού. Ζητούμενο από τους συμμετέχοντες είναι να μπορέσουν να τοποθετηθούν όχι μόνο απέναντι στις φωτογραφίες τους ως εικόνες αλλά και μέσα σ’ ένα γενικότερο πλαίσιο που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη διαδικασία παραγωγής του έργου, το σκεπτικό επιλογής του θέματος και τη συνειδητή διαχείρισή του με στόχο τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης αφήγησης.
Διδάσκοντες
Αγγελική Σβορώνου
Η Αγγελική Σβορώνου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1976 και σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας με υποτροφία του Υπουργείου Παιδείας. Από το 2002 ως το 2005 πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές φωτογραφίας στο Λονδίνο στο London College of Communication και στο University of East London με υποτροφίες του Ιδρύματος Λίλιαν Βουδούρη και του Ιδρύματος Ωνάση. 'Εχει πραγματοποιήσει περισσότερες από πενήντα ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει βραβευθεί σε διεθνείς διαγωνισμούς, έργα της έχουν δημοσιευτεί σε καταλόγους εκθέσεων και συλλογικούς τόμους και βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές και στη συλλογή του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης.
Γιάννης Χατζηασλάνης
Ο Γιάννης Χατζηασλάνης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1974. Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Επικοινωνία στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, σπούδασε φωτογραφία στο Central Saint Martins College of Art and Design του Λονδίνου (2000), και απέκτησε Master in Image and Communication στο Goldsmiths College, το 2001. Η δουλειά του έχει εκτεθεί στην Αθήνα, στην Θεσσαλονίκη, στο Λονδίνο, στο Κάιρο, στην Μανάμα, στο Μιλάνο και στη Βενετία. Ο Χατζηασλάνης κατά κύριο λόγο ασχολείται με το τοπίο και την αρχιτεκτονική, καταγράφοντας το σημείο όπου το οικείο συναντά το απαρατήρητο: ευαίσθητο, αλλά ειλικρινές και ωμό. Μεγάλο μέρος της δουλειάς του αφορά την ερμηνεία του πραγματικού και του αντιληπτού, γεφυρώνοντας τo ντοκυμαντέρ με την τέχνη. Εκπροσωπείται από τις Kalfayan Galleries, Αθήνα-Θεσσαλονίκη.
Οι συναντήσεις του εργαστηρίου πραγματοποιήθηκαν στο πολιτιστικό κέντρο ΡΟΜΑΝΤΣΟ, στην Αθήνα.
Το εργαστήριο υλοποιήθηκε με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Το εργαστήριο "Nightstalkers, φωτογραφίζοντας το αθέατο" παρακολούθησαν οι:
Πηνελόπη Γερασίμου, Ρενάτα Γραμματικού, Γιάννης Καρπουζής, Νίκος Κατσαρός, Γιώργος Κλήμος, Παύλος Λάζος, Ηλίας Λιατσόπουλος, Στράτος Μαραγκός, Αλέξανδρος Μπαλαματσιάς, Άγγελος Μπαράι, Νίκη Μπισύλλα, Άννα Μώτου, Βασίλης Νούλας, Μανώλης Οικονόμου, Μαίρη Παλαιολόγου, Δήμητρα Παπαγεωργίου, Δημήτρης Παπαγεωργίου, Ρέα Παπαδοπούλου, Κοσμάς Σταθόπουλος, Κωνσταντίνος Τσακμάζ, Γιάννης Φιλανδρός.
Το μπλόγκ του εργαστηρίου: http://nightstalkersworkshop.tumblr.com/